Rogers Mister Noteboom 1996
Elf jaar na de zege van de Duitser Schneider heeft het Leidse Daniël Noteboomtoernooi eindelijk weer een ongedeeld winnaar. De Australiër Ian Rogers zag zijn naaste belagers Karel van der Weide en Predrag Nikolic in de laatste ronde tegen elkaar remiseren zodat hij de prestigieuze titel van bekerpoetser mag dragen. Als stoffelijk blijk van waardering werd hem een envelop met f. 2500,- overhandigd.
De schakers hoefden zich in het weekend van 17 en 18 februari niet te vervelen. Internetten om samen met Kasparov Deep Blue te verslaan, carnaval vieren in het winterse zuiden of de platenzaken bestormen om de briljante CD van Camel aan te schaffen. Dat de toernooizaal dan ook stampensvol gevuld was, tekende de spelvreugde van de deelnemers. Na het hectische jubileumtoernooi van 1995 wegens het honderdjarige bestaan van het organiserende Leidsch Genootschap kon de organisatie weer terugvallen op het vertrouwde draaiboek en zich dus te goed doen aan de consumpties, zodat de bar extra voorraden moest inslaan.
Gelukkig zit er eindelijk een notabele in de Leidse gemeenteraad die weet dat Van Wely geen banketbakker in Noordwijk is maar een schaker, en dus werd de schakende wethouder van Sport en Milieu H.P. de Goede uitgenodigd om de aanwezigen welkom te heten met een korte speech en een ietwat tamme openingszet 1. d4. Helaas liet hij het na om zijn vertrouwde 1. a3 te spelen met de pointe 1... g6 2. b4 Lg7 3. Ta2!?, maar daarna konden de spelers hun gang gaan.
De bezetting was behoorlijk dankzij de aanwezigheid van twee grootmeesters, drie meesters, de volledige jeugdtop van Nederland alsmede de meerderheid van de elitetroepen van LSG. De Bosnische Oegstgeestenaar Nikolic werd direct tot favoriet uitgeroepen, maar zoals hij zelf verklaarde was hij eigenlijk gekomen om wat 'vingeroefeningen' te doen en om met zijn clubgenoten aan de vreugde deel te nemen. Zodoende konden de talrijke toeschouwers zijn eindspeltechniek bewonderen, maar de grootse vorm was er niet. De tweede grootmeester, ook residerend in dit onderkoelde land, Rogers ondervond ook de nodige problemen om de amateurs te bedwingen, vooral tegen lokale bekendheden als E. Bongers en F. Slingerland. Desalniettemin slaagde hij erin om een honderd procent-score neer te zetten, terwijl hij en passant de schoonheidsprijs veroverde met een elegante ontleding van een Wolga-weigeraar. Indien ik beter thuis zou zijn in de retorisch-Oeiiaanse kansberekeningsmethodieken had ik hier de prestatie van Rogers uitgedrukt in een percentage, helaas het mag niet zo zijn.
De meesters kregen in het begin van het toernooi de nodige tegenslagen te verwerken en werden voorbijgestreefd door jongeren zoals Erik van den Doel en Jeroen Willemze die beide jeugdprijzen voor zich opstreken door op 5 punten te eindigen. De LSG'ers speelden zich ook met gemak naar de topborden waar ze weer met de nodige moeite werden teruggewezen.
Nog meer prijzen. Vrouwen kunnen schaken, maar om ze als aparte categorie te behandelen door een damesprijs uit te reiken gaat ver. Door 3.5 punt te scoren werden L. Jap, L. Boszhard en P. Cameron het podium opgeroepen om de voorzitter de hand te drukken en een envelop op te halen. Naast de reeds bestaande ratingprijzen tot 1700 en tot 2000 dit jaar een aparte Schaaknieuwsprijs voor de hoogst geplaatste lezer tot 1900. De eer ging naar de kampioen van de Noordwijkse vereniging Daniël Noteboom (!) Dick van der Berg die met zijn fraaie score van 4 uit 6 zich tussen talloze ratinghouders op de 28e plaats wist te nestelen. Als dat geen reclame is, dan ben ik een zwaan.
En zo werd de 56e editie van dit bijzondere toernooi vrijgegeven aan de historici en analisten.
| Rk | Name | Pnts |
|---|---|---|
| 1 | I. Rogers | 6 |
| 2 | K. van der Weide | 5.5 |
| F. Kroeze | 5.5 | |
| P. Nikolic | 5.5 | |
| 5 | T. Wirschell | 5 |
| A. Clemens | 5 | |
| J. Willemze | 5 | |
| E. van den Doel | 5 | |
| D. Heinbuch | 5 | |
| R. van Egmond | 5 |
Partijenselectie
B. Kohlweyer (IM) - J. Borst
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 e6 5. Lg5 dxc4 6. e4 b5 7. e5 h6
8. Lh4 g5 9. Pxg5 Pd5 10. Pxf7 Dxh4 11. Pxh8 Lb4 12. Dd2 c5 13. dxc5 Pc6
Zie diagram. Een onaangename ervaring voor de witspeler: terechtkomen in een huisvariant van een creatieve tacticus. Ondanks de zeeën bedenktijd die hij in de stelling stak, slaagde de meester er niet in om een afdoende verdediging te verzinnen.
14. Le2? Pxe5 15. 0-0 Lb7
Wit geeft op. De verdediging met circa 5 minuten op de klok is dermate lastig, dat hij zich het niet meer wilde laten bewijzen. Na bijvoorbeeld 16. a3 Lxc3 17. bxc3 Pf4 18. Tfd1 Lf3! wint zwart in de aanval en 16. g3 (te laat) Dh3 17. Tad1 Dg2 is een demonstratie van de kracht van de dameloper.
B. Enklaar (IM) - R. van der Burght: Noteboomvariant
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 c6 4. Pf3 dxc4 5. a4 Lb4 6. e4 b5 7. Ld2 a5 8. g3 Pf6 9. e5 Lxc3 10. bxc3 Pxe4 11. Db1 Dd5 12. Lg2 Pxd2 13. Kxd2 Lb7 14. Tg1 Dd8 15. h4 f6 16. Kc1 b4 17. cxb4 Pa6 18. bxa5 Dxa5 19. Dc2 c5 20. Dxc4 0-0 21. Ta3 Ld5 22. Dc3 Pb4 23. Kb2 Tab8 24. Ka1 cxd4 25. Dd2 d3 26. Tc1 Pc2 27. Txc2 dxc2 28. Dxc2 Tfc8 0-1
P. Hopman - I. Rogers (GM): schoonheidsprijs
1. d4 Pf6 2. c4 c5 3. d5 b5 4. cxb5 a6 5. b6 a5 6. Pc3 La6 7. g3 d6
8. Lg2 Pbd7 9. Ph3 g6 10. 0-0 Lg7 11. Da4 Dxb6 12. Dh4 h6 13. f4 Db4
Deze variant is in de laatste jaren uitgegroeid van voetnoot tot apart hoofdstuk in het Wolgagambiet. De witspeler heeft blijkbaar aggressieve intenties, veroorzaakt door zijn kwetsbare damevleugel, maar na zijn volgende zet wordt hij door de zwartspeler in een wurggreep genomen.
14. Kh1?! g5! 15. fxg5 hxg5 16. Dxg5 Lh6 17. Df5 Lxc1 18. Taxc1 Pe5 19. Pf2 Lc8 20. Dc2
Deze zet wordt briljant weerlegd dankzij een mogelijke tussenzet op zet 28, zodat wit zich beter op een mindere stelling had kunnen inlaten door met 20. Df4 pion b2 ongedekt te laten. De paardvorken die nu in de stelling komen, blijken te lastig te zijn om te kunnen pareren.
20... Pfg4 21. Pxg4 Pxg4 22. Tf4! Txh2 23. Kg1 Txg2 24. Kh1
Zie diagram. Tot zover ogenschijnlijk alles onder controle, zowel na 24... Db8 25. Txg4 Lxg4 26. Kxg2 als na 24... Lb7 25. Txg4, in beide gevallen met licht voordeel voor zwart. De oplossing waarmee zwart zijn voordeel uit weet te breiden is opmerkelijk.
24... Ld7!! 25. Txb4 axb4 26. Pe4 f5! 27. Pg5 Txg3 28. Pe6 Lxe6 29. dxe6 0-0-0
Wit geeft op. In plaats van 28. Pe6 moest wit het matnet zien te verscheuren door met 28. Tg1 ruil aan te bieden. Dan beslist zwart de partij via de andere flank met 28... b3!! met als hoofdvariant 29. axb3 Txg1 30. Kxg1 Ta1 31. Kg2 Pe3. De zijvariant is echter leuker: 29. Dc1 bxa2 30. Da1 Tb3! met dwangbuis. Liefhebbers van flankaanvallen van dit kaliber moeten eens op zoek gaan naar de partij Small - M. Basman, England 1982.
J. Hoogendoorn - K. van der Weide
1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. c3 e6 4. d4 d5 5. exd5 exd5 6. Le3 c4 7. Le2 Ld6 8. b3 cxb3 9. axb3 Pge7 10. 0-0 0-0 11. c4 Lf5 12. c5 Lc7 13. Dd2 Pg6 14. Pc3 Tc8 15. Lg5 Dd7 16. Ph4 Pxh4 17. Lxh4 Tfe8 18. Pb5 a6 19. Pxc7 Txc7 20. Tfe1 Te4 21. Ld3 Txe1 22. Txe1 Lxd3 23. Dxd3 Tc8 24. f3 Te8 25. Tb1 Dc7 26. b4 Df4 27. Lf2 Pa7 28. Db3 Df5 29. Ta1 h6 30. Kf1 Pb5 31. c6 bxc6 32. Txa6 Te6 33. Le3 Df6 34. Dd3 g6 35. Lxh6 Pxd4 36. Ld2 Pb5 37. Dc2 Kg7 38. Dc5 De5 39. Kg1 De2 40. Lc3 Kh7 41. Ta8 Dd1 42. Kf2 Dc2 0-1
H. Jonkman - P. Nikolic (GM)
Als..., dan... De witspeler arriveerde een half uur te laat achter zijn
bord, omdat de machinist van de eerste trein uit Beverwijk richting Leiden op
zondagochtend geen rekening hoeft te houden met het aanvangstijdstip van
de vijfde ronde.
1. e4 e5 2. f4 exf4 3. Pf3 d6 4. d4 g5 5. g3 h6 6. Pc3 Lg7 7. gxf4 g4 8. Le3 gxf3 9. Dxf3
Dit 'Muzio'-offer is nog bekend voor beide spelers, maar zijn over de manier van bestrijden was de zwartspeler na afloop zeer ontevreden. Hij wordt inderdaad zonder ogenschijnlijke inspanning overspeeld, waarbij de witspeler opvallend veel tijd steekt in de zetten 11. Pxd5, 14. Tg1 en 16. e5.
9... h5 10. h3 d5 11. Pxd5 Pe7 12. Pxe7 Dxe7 13. 0-0-0 Pd7 14. Tg1 Lh6 15. d5 Pf8 16. e5 Dh4 17. Kb1 Ld7
Zie diagram. Verschrikkelijk. Dit is geen compensatie meer, dit is sensationeel! Binnen een jaar zal het Koningsgambiet de Spaanse verdediging overvleugelen, als zulke stellingen te realiseren zijn. Wit vervolgt planmatig door de stelling te openen en de zwarte koning in het centrum vast te houden.
18. e6 fxe6 19. dxe6 Pxe6
Een zure appel, maar na 19... Lc6 20. Lb5! kan zwart meteen opgeven. Het vinden van een geforceerde winst na het alternatief 19... Lxe6 laat ik wegens tijdgebrek aan de lezer over. Na afloop van de partij was een Oegstgeester partisaan niet overtuigd van het feit dat zwart voor het ingaan van de tijdnoodfase ergens geforceerd verloren zou hebben gestaan. Welaan, in dier voege geef ik 20. f5 met de varianten:
A. 20... Lxe3 21. fxe6 Lxe6 22. Dxe3 Kf7 23. Td4 De7 24. Df3 Ke8 25. Lb5 1-0
B. 20... Pg5 21. Lxg5 Lxg5 22. Dxb7 Td8 23. Dxc7 Le7 24. Lb5 1-0
C. 20... 0-0-0 (zoenoffer) 21. La6! Db4 22. a3 Pg5 23. Txg5 Lc6 24. Dxc6 Txd1 25. Ka2 1-0
Opmerkelijk dat dit door een getraind ex-jeugdspeler overzien wordt.
20. Dxb7 Td8 21. Lc4 De7 22. Df3 Tb8 23. Tg6
En in deze gewonnen stelling beschikte de witspeler over slechts twee minuten om de grootmeester-scalp te veroveren.
23... Pf8 24. Ta6 Lg7 25. Lb3 Lf5 26. Lxa7 Txb3 27. Dxb3 Le6 28. Db5 Ld7 29. Da5 Pe6 30. f5 Pf4 31. Te1 Pe2 32. Dd2 0-0 33. Txe2
Wit verliest door tijdsoverschrijding.