Het is Kerst, aan de slag

Een blik op de KNSB ranglijsten laat, zo in de donkere dagen voor kerst, een niet al te fraai beeld zien over de vier LSG teams. Gemiddeld een 7de plaats en daarvoor mogen we de jongens van het 3de nog bedanken. We kunnen ons natuurlijk beroepen op tegenslag, drukte, en andere zaken die graag aan de bar worden verkondigd, maar we kunnen natuurlijk ook het enige doen wat echt nut heeft en dat is trainen. Met de kerstvakantie en een lege januari maand in het vooruitzicht is daar alle ruimte voor. Laat ik een poging doen om iedereen collectief aan het werk te krijgen.

Eerst wat achtergrond. In mijn beleving is schaakkracht een combinatie van ervaring, rekenkracht, speelritme, kennis, concentratie en ambitie. Ik focus even op de eerste twee en dan is het duidelijk dat de gemiddelde LSG-ers een vracht aan ervaring heeft, maar het probleem met ervaring is dat dit met de jaren komt. Deze jaren zorgen er nu echter net voor dat de rekenkracht in het algemeen wat afneemt. In mijn optiek (ik hoop dat u het me even niet kwalijk neem dat ik dit niet met bronnen onderbouw) is deze natuurlijke gang van zaken echter prima te sturen tot op een zekere hoogte. De tool die ik hiervoor gebruik is Chesstempo. Dit is een online (gratis) tool, en er zijn vast vele alternatieven, die ik dagelijks gebruik. Ik ben er voor mezelf van overtuigd dat het trainen met deze tool me helpt in het verbeteren van mijn rekenkracht. En ik ben er zelfs van overtuigd dat dit voor vele LSG-ers het geval zou zijn. Laat ik hieronder met wat afbeeldingen uitleggen hoe de tool werkt.

Inlogscherm
Het enige wat je hoeft te doen om te beginnen is een login aanvragen (zie rechtsboven in onderstaande afbeelding).

De menu-opties aan de linkerkant (schaaktraining/schaaktactiek) kun je gebruiken om opgaven te maken. Je kunt zelf kiezen hoe je dit wilt doen en wat voor type opgaven je wilt. Ik doe altijd eenvoudige tactiek opgaven, maar je kunt hier ook een tijdelement aan toe voegen. Aan de rechterkant staan ook voor verschillende categorieën een top tien weergegeven. Zo is de absolute topper op deze tool een of andere cmuroya17. Deze persoon heeft meer dan 200.000 opgaven gegaan hetgeen doet vermoeden dat hij een manier heeft gevonden om automatisch opgaven op te lossen. Zijn oplospercentage is hoger dan 99% dus het zou me niet verbazen als hij daarvoor een computer gebruikt. Daarnaast geeft hij echter heel vaak de sleutel tot de oplossing in de chatfunctie (hierover later meer).

Tactiekopgaven

Bij de opgave voer je gewoon zetten uit op het bod. De laatste zet voor wit (zie bovenstaande afbeelding) was Dxa7 en linksboven zie je hoe lang je al nadenkt over de opgave en staat informatie wie aan zet is en of je nog mag rocheren bijvoorbeeld. De oplossing doe je zet voor zet, dus als je de 1e zet doet en hij is goed dan doet de computer een tegenzet. Is hij fout dan is de opgave ten einde. Elke keer als je een opgave goed hebt stijgt je rating. De opgaven hebben een verschillende moeilijkheidsopgave. Deze moeilijkheid wordt bepaald door alle andere deelnemers aan de tool. Als er veel mensen de opgave goed hebben is de rating van de opgave laag en worden er veel fouten gemaakt dan is het een opgave met een hoge rating. Je krijgt random opgaven toegewezen maar er wordt rekening gehouden met je (tool) rating op dat moment. Op dit moment ligt mijn tool rating rond de 2200 en de opgaven die je krijgt variëren dan van 1900 tot en met 2100 met soms wat uitschieters naar de 2200 en 2300 erbij. Als je rating omhoog gaat, gaat de gemiddelde rating van de opgaven die je krijgt ook omhoog. Iedereen kan dus opgaven op zijn eigen niveau oplossen. Soms zijn de oplossingen 5 zetten diep en dan doe je dus steeds zet voor zet. Er is overigens steeds maar een oplossing. Het mooiste is natuurlijk om de hele oplossing in een keer te zien maar dat is niet nodig. Als je zeker weet wat de juiste 1e zet is kan je die al vast uitvoeren om zo dichter bij de oplossing te komen.

Als je kiest voor de gratis versie van de tool krijg je helaas geen standaardoplossing. Je moet dan een beetje zelf zoeken wat het thema is of je kunt de chat-functie links gebruiken (zie afbeelding bij Feedback linksonder). Daar geven toolgenoten (momenteel zijn dit zo´n 12.000 actieve gebruikers) vaak of hele oplossingen of ze gissen naar deze oplossingen. Er zit ook veel borrelpraat tussen van minder bedeelde schakers, maar er zijn ook vaste gasten bij die mensen graag wat op weg helpen. Ongeveer zoals het gemiddelde gesprek aan de LSG bar dus. Door het oplossen van deze opgave is mijn (tool)rating met 1,5 gestegen en is de rating van de opgave met 0,3 gedaald.

Feedback

In het overzicht in de afbeelding bij Overzicht prestaties zie je een samenvatting van alle opgaven die je hebt gedaan, plus je stand op de ranglijst. Momenteel sta ik 45ste en mijn hoogste piek is op plek 19 geweest. Ik heb het idee dat de gemiddelde rating in deze tool overigens omhoog gaat, wellicht omdat er steeds meer gebruikers komen. De rode zijn foute en de groene waren goede oplossingen.

Overzicht prestaties

Ik heb na een half jaartje besloten om een abonnement te nemen van 20 euro per jaar. Je kunt echter ook per maand een abonnement nemen, bijvoorbeeld als je wilt vlammen in de tienkampen van TATA. Als extraatjes krijg je dan de standaardoplossingen (het gedeelte aan de rechterkant van het diagram in afbeelding 3) en ook de partij waaruit het fragment komt. Alle opgaven zijn namelijk vanuit echte partijen. In dit geval kwam de opgave uit Svidler-Morozevitch (2012). Het hele systeem is computer gestuurd, dat wil zeggen dat een computer ook alle oplossingen geeft. Hierbij wordt een afkappunt van 1.75 gehanteerd (iets minder dan 2 pionnen) dus het is altijd nog wel even van belang om te kijken of je oplossing echt tot in ieder geval dit voordeel leidt. Verdere extraatjes die je bij een abonnement krijgt zijn uitgebreidere overzichten van je prestaties. Zo kun je je voortgang per dag, of per maand, bij houden (zie afbeelding 4). Overigens kunnen GM´s en IM´s gratis een abonnement krijgen maar eerlijk gezegd vind ik dit systeem zeer de moeite waard en vind ik het niet erg om de ontwikkelaar (de Engelse IM Richard Jones) te sponseren.

Bovendien kun je als je een abonnement hebt kijken op welke thema’s je goed scoort en welke je slecht scoort. Dit werkt als volgt. Naast het oplossen van opgaven mag je ook keywords toevoegen aan de opgave. Via een bepaald wiki-systeem bepalen je toolgenoten dan of dit een juist keyword is. Je kunt na een opgave bijvoorbeeld voorstellen dat jij denkt dat het om een ‘aftrekaanval’ gaat. Wanneer dit voorstel door een aantal mensen wordt gesteund komt dit thema bij de opgave te staan. Keywords die er al bij staan, maar volgens jou ten onrechte, kunnen ook weer op dezelfde manier worden verwijderd. Op basis van deze keywords word vervolgens bijgehouden hoe je scoort op de verschillende thema’s. Zo blijkt uit onderstaande afbeelding dat ik erg goed ben in desperado’s (?!).

Thema’s

Daar was ik me niet van bewust eerlijk gezegd maar he 14 uit 14 en een TPR van 2385 op dit onderdeel is niet slecht. Tellen (het uitrekenen in wedrennen wie eerder is aan de overkant) is minder aan mij besteed (30/44 en een TPR van 2094) en dat bleek in de laatste KNSB ronde maar weer eens. Daar waar ik dacht dat ik in het eindspel met wederzijdse vrijpionnen drie stappen eerder was dan mijn tegenstander bleek dit uiteindelijk maar 1 stap te zijn. Die inschatting dat ik niet kan tellen klopt dus wel een beetje! Gelukkig had ik deze keer voldoende marge.

Naast deze manier van gebruik zijn er nog vele andere mogelijkheden. Zo kun je zelfs een set van opgaven samenstellen (bijvoorbeeld op basis van een thema), kun je tijd mee laten wegen in je rating (blitz, mixed), en kun je ook eindspel opgaven doen. Bovendien kun je ook trainen aan de hand van meesterpartijen (zie afbeelding 1, Guess the move). Hierin moet je steeds raden wat de zet van de meester was (of de nog betere zet van de computer natuurlijk) en ook hier krijg je dan weer een overzicht van je prestaties en wordt je rating na afloop van de partij aangepast. Aangezien je zelf mag kiezen welke partij je wilt doen is dit bijvoorbeeld handig om een bepaald stellingstype onder de knie te krijgen als je een nieuwe opening wilt aanleren.

Zoals gezegd ben ik er van overtuigd dat deze tool me heeft geholpen om mijn gestage daling in rating in ieder geval tijdelijk te stabiliseren. Daarnaast heb ik er veel plezier aan. Ik doe er elke dag een stuk of twee tot vijf. Ja je kunt natuurlijk je tijd ook verdoen met Sudoko-en of Wordfeuten, maar persoonlijk vind ik dit nuttiger. Verder zit er een beloning systeem bij die je scherp houdt (de rating), kun zien hoe anderen het doen (de chatfunctie) en je kunt het op alle momenten van de dag doen, in de trein, op de Ipad of Iphone. Aan de slag dus allemaal en dan weet ik zeker dat het vanaf de 5de ronde van de KNSB beter zal gaan.

Eelke Wiersma