De Notenkraker

December is de tijd waar men Tsjaikovski-balletten in de opera speelt. Het Zwanenmeer, Doornroosje, en uiteraard De Notenkraker.

Bij deze een noot die jullie onder de kerstboom mogen kraken! (Nu is er ook een inleiding die het meest vervelende analysewerk eruithaalt.) Wit is aan zet.

Ik besef inmiddels dat deze stelling qua moeilijkheidsgraad meer op een kokos- dan een walnoot lijkt die zonder een machete (=Komodo, Stockfish & Co.) bijna niet te kraken is. Vandaar geef ik de inleidende zetten cadeau—daarna is het allemaal helder en ook voor de mindere goden toegankelijk.

Wit begint met 1. b6. Dat is ook vrijwel de enige zet, want na 1. hg6: komt het paard naar buiten: 1. …Pc7 2. b6 Pa6 met een betrouwbare blokkade.

Het is moeilijker om te bepalen wat zwart nu moet doen. Voor de hand ligt 1. … Kf1 met het idee 2. b7? Lg2+, maar na 2. hg6:! trekt wit aan het langste eind: 2. …Lg2+ 3. Kf4 (dreigt e3-e4 met promotie van de b-pion) 3. … Lb7 4. Ke5 Kf2 5. e4 Kg3: 6. d5 ed5: 7. ed5: h5 8. d6 en wit promoveert een pion: 8. … Lc6 9. d7 Ld7: 10. b7 Pc7 11. b8D en de witte vrijpionnen beslissen de veldslag. Viele Hunde sind des Hasen Tod.

Het is echter minder duidelijk hoe je de h-pion na 8. … h4!? moet stoppen. Mooi huiswerk—het lukt allemaal—, maar ik zou er niet zonder engine aan beginnen. Evtl. kan wit deze enorm geforceerde rotzooi omzeilen en na 4. …Ke2/Kf2/h5 met 5. Kf6!? voor een “menselijke” winst gaan, die dat tegenspel niet toelaat en uiteindelijk naar een technisch gewonnen D vs. P+L eindspel afwikkelt. Maar ja, ook dit is alles behalve triviaal—zwart heeft behoorlijk veel opties die allemaal uitgerekend moeten worden.

Ook 1. …Ph5: redt de dag trouwens niet: 2. b7 Kf1!? 3. e4! Lg2+ 4. Ke3 en wint.

Vandaar besluit zwart om voor actief tegenspel te gaan en speelt hij het verrassende 1. …Pb6:! 2. ab6: g5!.

Nu volgt op het thematische 3. b7 het antwoord 3. …g4+ 4. Kf4 (Ke4 Lg2+) 4. … Ph5:+ 5. Ke5 Pg3: 6. b8D Pe2 en de g-pion geeft zwart voldoende tegenspel voor remise. Zonder 1. …Pb6: kan wit in dezelfde variant op a8 slaan en dan houdt hij de a-pion over, met winnend voordeel.

Dus moet wit na 2. …g5 iets anders verzinnen. Succes! Feedback, suggesties, etc. welkom! Geen oplossing posten a.u.b.—ik zet hem voor de volgende clubavond zelf online. Wit is aan zet.