De heilzame werking van bananen (niet gesponsord)

Het was de avond voor de KNSB‐wedstrijd, en Arthur Pijpers vertelde me over zijn belevenissen bij het Tata Steel‐toernooi. Een aardig detail: als de topschakers kunnen kiezen voor verschillende soorten fruit, gaan ze steevast voor… bananen. Kwam je als deelnemer net iets te laat in de speelzaal, dan waren er nog appels en mandarijnen genoeg, maar alle bananen lagen al naast de borden. Voor dadelijk.

Ik hoorde dat met genoegen aan, want de laatste week had ik 5 trossen op. Vijf inderdaad. En dat kwam allemaal door mijn kamerplanten.

Je moet weten, die planten doen het bij mij nooit zo goed. Ik geef ze water en van die dure korrels uit een potje, maar al na een paar weken wordt alles bruin en kaal. Mijn stofzuiger raakt verstopt van alle dode bladeren, en mijn vensterbank is een groot, treurig mortuarium. Een bevriende kunsthistorica vertelde ooit dat het haar deed denken aan de memento-mori-doodshoofden op 17e eeuwse schilderijen.

Maar gelukkig stuitte ik op het onderstaande YouTube filmpje. En daarmee zijn we terug bij die bananen.

Want de schillen die je normaal weggooit, bevatten heel veel voedingsstoffen, voor je planten. Het recept is simpel: stop de schillen in een pan met water, laat het 20 minuten koken, en zodra het is afgekoeld, schenk je het mengsel in de aarde. Dan worden de planten weer groen en gaan ze weer groeien. Althans, bij die mevrouw.

Fijn natuurlijk, maar dit komt wel met een disclaimer. Want ik had zo’n 25 kamerplanten, waarvan 20 in kritieke toestand. Om die regelmatig te voorzien van dat bananen-elixer, moest ik zelf flink dooreten. Zo’n 5 trossen per week dus. Dat zijn heel veel bananen.

Echter, zo vlak voor een KNSB‐wedstrijd is dat geen probleem. Want die schakers bij het Tata Steel‐toernooi hadden het goed gezien: bananen bevorderen je cognitieve vermogens. Luister bijvoorbeeld naar ChatGPT: ‘Bananen bevatten veel voedingsstoffen, zoals vitamine B6, vitamine C en kalium, en die zijn allemaal goed voor je hersenen. Bovendien bevatten ze antioxidanten die je hersencellen kunnen beschermen tegen schade. Kortom: een gezonde keuze!’

De partij
Vitamine C, B6 en kalium… wat kon er nog misgaan? En inderdaad: de partij van zaterdag verliep voorspoedig. Ik speelde met wit tegen Dimitar Argirov, en na de opening kwam ik in een stelling die ik goed kende.

Want een jaar eerder, tijdens het Noteboomtoernooi, ging mijn tegenstander in op exact dezelfde variant. Ook toen was ik heel tevreden. De zwarte koning staat nog in het midden, en zwart kan op geen enkele manier onder de druk uitkomen. Slaan op f4 kost een stuk en na 20… O-O ruilt wit natuurlijk op h6.

Daarom koos zwart voor 20… Dc4.

Wat zou jij spelen? Het best is 20. Dg2! met een praktisch gewonnen stelling voor wit (+2). Op 20…, Lf4: volgt immers 21. Td4, gevolgd door gf4: en een moordende aanval langs de g-lijn. Maar ook 21. Dd2, dat ik een jaar geleden speelde, leidde tot groot voordeel. Ik offerde toen een pion, maar de zwarte koning bleef onveilig staan en uiteindelijk kregen we deze stelling:

En hier kwam 33. Tg6: Slaan leidt tot mat, en na 33…, Pd2+ (had ik gezien!) kwam 34. Kc1. Zwart was zo sportief om zich mat te laten zetten: 34…, Kg6: 35. Tg1+ en 36. Df5+

Leuk toch? Let wel: dat was een jaar geleden – zonder veel bananen.

Zaterdag – een groot aantal trossen later – koos ik in dezelfde stelling voor 21. Df2.

En dat was lang niet zo goed. Dimitar kwam hier met een reeks sterke zetten. Hij sloeg op f4, en na 22. gf4: (22. Td4!) volgde Pg4; 23. Te1+ Kd7!

Opeens is het niet zo duidelijk meer. De zwarte koning loopt naar de damevleugel, en zwart staat klaar voor The8. Ik dacht dat ik voordeel zou houden door de pion op a6 op te halen: 24. Da7+, Tc7 25. Da6:

maar zwart kwam alweer met een sterk antwoord: 25… Pe3! En uiteraard kan ik die niet slaan wegens Dc2:+.

Geen probleem, dacht ik, want na 26. Td2…

… kan zwart niet op d5 slaan (wegens 27. Ted1) en niet op c2 (wegens 27. Tc1).

Maar dat laatste bleek te optimistisch: er volgde 27… Pc2:!

Ik had overzien dat zwart na 28. Tc1, Pb4 29. Da5 beschikt over het schaakje De4+.

Het voordeel is verdwenen; maar er is ook geen reden voor paniek. Bijvoorbeeld: 28. Tc1, Pb4, en nu niet 29. Da5?, maar gewoon 29. Tc4: met een gelijk eindspel.

Echter, met een hoofd vol kalium, antioxidanten en vitamine B6 besloot ik dat zwart niets dreigde. Ik speelde 28. Tde2??

en ik zag geen enkele verdediging tegen Te7+. Dat wil zeggen: tot zwart antwoordde met 28… Pe1:. Ik kon opgeven.

‘Nog een voordeel van bananen’, jubelt ChatGPT, ‘Ze werken ook enorm stemmingsverhogend. Zo bevatten ze tryptofaan, dat in de hersenen wordt omgezet tot serotonine, het gelukshormoon. De vitamine B6 bevordert bovendien de aanmaak van dopamine, en al deze stoffen samen helpen stress te verminderen en bevorderen een diep gevoel van welzijn.’

Op dat moment zelf merkte ik daar weinig van. Maar misschien zijn 5 trossen per week toch te weinig.

Schadelijk
Tot slot terug naar mijn planten. Die gaan nog steeds één voor één dood, en bij nader inzien is dat geen wonder. Want vandaag stuitte ik op een andere YouTube video.